HOẠT ĐỘNG QUÂN SỰ TẠI QUÂN KHU 2 TRƯỚC KHI NỔ RA TRẬN BAN MÊ THUỘT NGÀY 10.3.75
...
Lời nói đầu: Trước khi nổ ra trận đánh này, các TL của QLVNCH tại QĐ 2/QK 2 đã có những hoạt động năng nổ nhằm bảo vệ lãnh thổ và duy trì an ninh cho cuộc sống ấm no của đồng bào qua những cuộc hành quân của các sđ 22 và 23 bộ binh, các liên đoàn BĐQ và các tđ ĐPQ và nghĩa quân. Các chiến sĩ này đã đổ nhiều xương máu, đặc biệt trên QL-19 để bảo vệ con đường huyết mạch từ Qui Nhơn đi Pleiku, hay QL-21 từ Nha Trang đi Ban Mê Thuột, hay QL-14 từ ngã ba Dak Song đi Kontum. Dù có những quyết định sai lầm sau này của cấp lãnh đạo khiến VNCH lọt vào tay CSBV, nhưng tôi LUÔN LUÔN NHỚ ƠN sự hy sinh của những người lính này vì lẽ dễ hiểu: họ đã chết để chúng ta có cuộc sống như hôm nay.
Sau đây là phần chuyển ngữ về những hoạt động của các đv này trước khi xảy ra trận Ban Mê Thuột ngày 10.3.75.-- Tài Trần.
===
"Hoạt động quân sự ko gì đáng kể ở Cao nguyên Trung phần thuộc Quân khu 2 nhưng lại nặng nề tại tỉnh Bình Định ven biển nơi mà SĐ 22 VNCH đã gây thiệt hại nặng cho SĐ 3 CSBV tại lối vào Thung lũng An Lão. Những cuộc tấn công này của VNCH nhằm đánh phủ đầu những tấn công của sđ 3 csbv tại bắc Bình Định.
Đầu tháng Giêng 1975, hai trung đoàn (tr.đ.) 40 và 42 của sđ 22 VNCH, đã chiếm giữ những đồi núi quan trọng ở cửa ngõ vào Thung lũng An Lão và đã đẩy lui thành công nhiều cuộc tấn công của tr.đ. 141 của sđ 3 csbv nhằm đẩy bật các đv này của VNCH ra khỏi các đồi núi này. Trung đoàn CS này bị thiệt hại nặng và sau đó rút lui. Những cuộc tấn công chống lại các vị trí VNCH đã giảm cường độ trong THÁNG HAI và chỉ còn pháo kích. Nhưng tổn thất ko thôi ko buộc sđ 3 csbv này giảm cường độ hoạt động nhưng do họ có NHỮNG NHIỆM VỤ MỚI. Những chỉ dấu đầu tiên của điều này đã tới Tướng Niệm, TL sư đoàn 22, khi đầu THÁNG GIÊNG một tù binh thuộc TĐ 18 truyền tin của sđ 3 csbv đã tiết lộ sự hiện diện của một toán trinh sát của sđ 3 dọc theo QL-19 gần An Khê và Bình Khê.
Thung lũng Vĩnh Thạnh - đôi khi còn được gọi là Thung lũng Sông Côn do sông này chảy về hướng nam đi ngang thung lũng - chấm dứt ở Bình Khê nơi mà sông này quẹo về hướng đông để ra biển và đã tạo một bình nguyên trù phú và rộng lớn trên Qui Nhơn. Thung lũng này, đã bắt đầu từ vùng cao nguyên nhiều rừng và hiểm trở ở bắc Bình Khê, là con đường thiên nhiên tiện lợi giúp sđ 3 csbv tiến sát QL-19 để tấn công các vị trí VNCH dọc theo QL này, xem bản đồ. CUỐI THÁNG HAI và ĐẦU THÁNG BA, thám thính cơ L-19 của VNCH đã phát hiện quân CSBV cải thiện và mở rộng một con đường, rộng 8 m với những CẦU NGẦM, đi từ nam của tỉnh Kontum và xuyên ngang vùng Kim Sơn của Bình Định nơi mà đường này gặp liên tỉnh lộ (LTL) 3A. Những nhánh của đường này lan tỏa vào những khu vực căn cứ CSBV này ở bắc Thung lũng Vĩnh Thạnh, và RẤT NHIỀU XE TẢI CHẠY VÀO khu vực quan trọng này. Hơn nữa, một trung đoàn (tr.đ.) pháo binh mới của csbv, trung đoàn 68, đã bị phát hiện di chuyển súng và đạn dược hướng về nam tới Bình Khê xuyên qua thung lũng. Cũng có bằng chứng mới đã chứng tỏ vào lúc này rằng sđ 3 csbv đã chuyển nhiều đv lớn vào vùng Vĩnh Thạnh.
Nhận thức đầy đủ đe dọa này đối với QL-19, tướng Niệm đã họp với tỉnh trưởng Bình Định về những biện pháp để bảo vệ đường này và bảo vệ các đoàn "công-voa" tiếp tế cho Pleiku. Ông đã ra lịnh TRUNG ĐOÀN (TR.Đ) 47 phải hành quân thám sát Thung lũng Vĩnh Thạnh kể từ ĐẦU THÁNG HAI, và những đụng độ trở nên thường xuyên và dữ dội (sharp). Trong khi đó, địch đã gia tăng áp lực vào QUẬN PHÙ MỸ và PHÙ CÁT, nằm dọc QL-1 với những tấn công khủng bố vào các ấp và bắn hỏa tiển vào sân bay Phù Cát NGÀY 18 THÁNG HAI 1975, lần đầu tiên kể từ giữa-1974. Rõ ràng CSBV đã tập trung hoạt động tại các đèo trên Ql-19 thay vì bắc Bình Định.
Tướng Phú, TL QĐ 2, đã quan tâm đặc biệt đến đe dọa nhắm vào huyết mạch chánh này, ý nói QL-19. NGÀY 2 THÁNG 3, ông ra lịnh cho tướng Niệm rút tr.đ. 42 từ các vị trí trên QL-1 và lập một đơn vị (đv) trừ bị lưu động để sẵn sàng tăng viện cho tr.đ. 47 tại Đèo An Khê. An ninh trên QL-1 giao cho ĐPQ Bình Định.
Dù cho chỉ dấu rõ ràng rằng địch đã chuyển trọng tâm về phía nam, tướng Niệm vẫn giữ nửa sđ của ông ở phía bắc, đối diện Thung lũng An Lão. NGÀY 3 THÁNG BA, BTL sđ 22 ở gần Qui Nhơn với:
- Tr.đ. 40 ở Đèo Phù Củ trên QL-1, ngay phía nam Bồng Sơn, và chiếm giữ cao điểm phía trên và đông của Hoài Ân.
- Tr.đ. 41 ở Bồng Sơn nằm hai bên lối vào Thung lũng An Lão, với một TĐ ở bắc căn cứ English. (Căn cứ này và căn cứ Radcliff tại An Khê nguyên là BTL của sđ 1 không kỵ Mỹ từ 7/1967 tới 1/1968, có sân bay C-130; sau này là căn cứ của lữ đoàn 173 nhảy dù Mỹ. Căn cứ này còn có tên là Bồng Sơn, thuộc quận Bồng Sơn 82 km tây bắc Qui Nhơn trên QL-1.)
- Tr.đ. 42 làm TRỪ BỊ ở quận Phù Mỹ, dọc theo QL-1.
- Tr.đ. 47 ở QL-19 với hai TĐ tại Đèo An Khê và TĐ 2 hành quân ở bắc Thung lũng Vĩnh Thạnh. (TĐ 2/47 này đã có BỐN TĐ trưởng tử trận chỉ trong CHÍN ngày từ 4-13/3/1975. Vì bị thiệt hại nặng nên trung đoàn này của trung tá LÊ CẦU, sau này lên ĐT, gần cuối tháng 3 đã được đưa về bắc Bình Định để dưỡng quân và bổ sung quân số và những ngày cuối tháng 3/75 gần như tan rả, đã viết trong bài nói về sđ 22).
Vào lúc đó phòng tình báo của sđ 22 đã ước đoán việc bố trí của sđ 3 csbv - sau này đã chứng tỏ chính xác - rằng hai tđ của trung đoàn 2 và một tđ của tr.đoàn 141 ở những ngọn đồi ở phía bắc của QL-19 nơi lối vào Thung lũng Vĩnh Thạnh; tr.đoàn 12 ở cao điểm nam QL-19 trong Đèo An Khê, khoảng giữa An Khê và Bình Khê; một tđ của tr.đoàn 2 ở khu vực căn cứ bắc của Vĩnh Thạnh; trong khi hai tđ khác của tr.đoàn 141 bảo vệ căn cứ An Lão ở bắc Bình Định. Đây là những vị trí của họ tại Bình Định trước tổng tấn công mùa Xuân 1975.
Trong khi các hoạt động dưới đất trong THÁNG GIÊNG ở Kontum và Pleiku giới hạn trong thăm dò, tuần tiểu, hay tấn công, Không quân VNCH hàng ngày bận rộn tấn công các đoàn công-voa gia tăng mạnh mẻ đang xuôi nam dọc theo các hành lang tiếp vận MỚI của CSBV. (Hoạt động tiếp vận gia tăng này của csbv cũng dễ hiểu vì sau khi ký kết HĐ Paris 1973, không quân Mỹ ko còn hoạt động, và KQ VNCH đã bị hạn chế nhiều do cắt giảm mạnh về xăng dầu và cơ phận thay thế mà tôi đã viết trong bài "Cái Chết Được Báo Trước" -- Người dịch). Đầu tháng 1/75, ở bắc TP Kontum, 17 xe tải CSBV chở đầy hàng bị hủy diệt, đây là một hoạt động thường đc lập lại trong suốt tháng này và qua tháng 2. Trong khi đó, các toán viễn thám của BĐQ đã đột kích vài lần để phá ống dẫn dầu. Dù có thành công, việc phá hoại này chỉ gây khó khăn tạm thời cho địch. Trong khi đó, ngày 9 tháng giêng 1975, đặc công csbv đã tấn công đốt cháy 1.500.000 GALLON HAY 5.680.000 LÍT dầu thuộc nhiều chũng loại - một tổn thất nặng cho không quân vnch vốn đang bị khó khăn về tiếp vận.
Ngày 10 tháng giêng, một đv của liên đoàn 23 BĐQ đã đến một vị trí 10 km bắc Kontum trên QL-14. Họ định đến Võ Định nhưng bị bắc quân đẩy lui. Trong khi đó, tại tỉnh Pleiku, dọc theo QL-19 đông của Lệ Trung, bắc quân đã tràn ngập nhiều tiền đồn của tđ 223 ĐPQ. Trung đoàn 45 của sđ 23 đã phản công và trong vài ngày đã tái chiếm những vị trí này.
Nhận định đe dọa giảm thiểu tại tỉnh Quảng Đức do tr.đ. 271 csbv đi chiến đấu tại Phước Long, tướng Phú ra lịnh cho tr.đ. 53 chấm dứt hành quân (HQ) ở đây và trở về căn cứ của sđ 23 ở Ban Mê Thuột. Nhưng có một triển khai đáng kể ĐANG DIỂN RA ở Mặt Trận B-3. SĐ 968 csbv, từng gửi tr.đ. 9 tới Pleiku tháng giêng năm 1974, đã di chuyển từ Nam Lào với tr.đ. 19 và 39 của họ vào Kontum và Pleiku. Dù hiệu quả tác chiến của sđ 968 được xem rất thấp do ko hoạt động trong hai năm qua tại vùng cán chảo của Lào, sđ này đã thay thế sđ 320 thiện chiến để bảo vệ trung tâm tiếp vận Đức Cơ, nguyên là một trại LLĐB Mỹ, do đó sđ 320 đã đc mặt trận B-3 xử dụng.
Qua tin tình báo, giữa tháng 1, sđ 320 CSBV này đã di chuyển về phía nam về tỉnh Darlac, và một vị trí tập trung quân (buildup) gần Ban Mê Thuột (BMT) được phát hiện. NGÀY 30 THÁNG GIÊNG, Không quân (KQ) đã phá hủy ba xe tăng bắc quân tại một khu căn cứ ở bắc BMT, và tr.đ. 53 đã mở HQ vào khu vực này, chỉ gặp chống đối nhẹ.Tướng Phú đã gửi TĐ 2 của tr.đ. 45 (TĐ 2/45), từ nam Pleiku để tăng cường an ninh dọc QL-14 gần nơi mà ranh giới ba tỉnh Pleiku, Darlac, và Phú Bổn gặp nhau. NGÀY 4 THÁNG 2, gần làng BUÔN BRIÊNG, tđ này đã tiếp nhận một HỒI CHÁNH VIÊN thuộc tr.đ. 48, sđ 320 csbv, y đã xác nhận rằng sđ 320 đang di chuyển tới tỉnh Darlac. Y nói rằng sđ 320 rời Đức Cơ khoảng 12 THÁNG GIÊNG và những toán trinh sát của sđ 10 và 320 đã có mặt ở tỉnh Quảng Đức và Darlac trong những ngày gần đây.
Tại tỉnh Darlac trong ĐẦU THÁNG HAI, VNCH đã có một BCH tiền phương của sđ 23 tại BMT, hai tđ của tr.đ. 53, một tđ của tr.đ. 45, và sáu trên bảy tđ ĐPQ của tỉnh. Trong khi tđ DPQ thứ bảy hoạt động tại tỉnh Kontum, sáu tđ tại Darlac đóng rải rác và xa nhau. Hai TĐ chung quanh Bản Đôn, tây bắc của BMT; một tđ tuần tiểu trên Đường số 1 giữa BMT và Bản Đôn; một tđ trong một tiền đồn ở bắc của BMT trên Đường 430; một tđ bảo vệ một làng tái định cư trên QL-21 gần ranh giới tỉnh Khánh Hòa; trong khi tđ thứ sáu ở quận Lạc Thiện. (Các TĐ ĐPQ này phần lớn là dân thiểu số -- Người dịch).
Tướng Phú đã đáp ứng đe dọa ngày càng lớn này tại tỉnh Darlac bằng cách đưa cả tr.đ. 45 trên đây về khu vực ranh giới tỉnh Darlac-Phú Bổn, nhằm tìm và diệt các thành phần của sđ 320 csbv. Trong khi những cuộc HQ này đang diển ra ở bắc của BMT, TRONG HAI TUẦN CUỐI CỦA THÁNG 2, địch đã phục kích BA ĐOÀN CÔNG-VOA VNCH trên QL-21 ở đông của BMT. TRONG NGÀY CUỐI THÁNG HAI, một đv VNCH đã phục kích một toán trinh sát địch chỉ cách BMT 12 km về phía bắc, và Phòng 2 của Quân đoàn (QĐ) 2, cũng như phòng 2 của Bộ Tổng Tham Mưu (BTTM) đã nghĩ rằng một tấn công lớn vào BMT là điều chắc chắn (imminent).
Trong khi đó, GIAO CHIẾN ÁC LIỆT, vẫn nổ ra ở tỉnh Pleiku và Kontum. LẦN ĐẦU TIÊN KỂ TỪ tổng tấn công năm 1972, TP Kontum NGÀY 28 THÁNG HAI, và NGÀY 4 THÁNG BA, bị pháo bằng đại bác. Tại tây Pleiku, tr.đ. 44 (của ĐT Ngô văn Xuân) và liên đoàn (LĐ) 25 BĐQ bị tấn công dữ dội tại quận THANH AN. Nghĩ rằng mục tiêu chánh của CSBV là Kontum và Pleiku, và đụng độ ở BMT chỉ là đánh lừa (deception) hay nghi binh, tướng Phú đã rút tr.đ. 45 (của ĐT Phùng văn Quang) từ Darlac về Pleiku! Ông cũng ra lịnh sđ 23 bộ binh dời BCH tiền phương khỏi BMT để về Pleiku. Hơn nữa, NGÀY 4 THÁNG BA, ông ra lịnh tướng Niệm chuẩn bị đưa tr.đ. 42 về Pleiku.
Sau khi các lịnh và chuyển quân này hoàn tất, tướng Phú khoanh tay (settle back) chờ địch quân tấn công Kontum và Pleiku. Bố trí quân của ông ở cao nguyên, TÍNH TỚI NGÀY 3 THÁNG BA, như sau:
- SĐ 23 - BTL đặt tại Hàm Rồng 12 km nam TP Pleiku.
- Tr.đ. 44 - từ 20 đến 25 km tây của Pleiku tại quận Thanh An.
- Tr.đ. 53 - BCH và TĐ 1 và 3 ở 20 km bắc của BMT; TĐ 2 ở ngã ba Dak Song tại Quảng Đức.
- BCH BĐQ Quân khu 2 đặt tại Kontum - do ĐT Phạm văn Tất chỉ huy.
- LĐ 4 BĐQ với TĐ 44 gần Pleiku làm trừ bị, TĐ 42 ở Blei Bâu Cần (trên QL-19 tây của QL-14), TĐ 43 tăng phái cho sđ 23 tại Hàm Rồng.
- LĐ 6 BĐQ với TĐ 35 và 36 đông và đông bắc của TP Kontum, TĐ 51 tăng phái cho LĐ 25 ở Thanh An.
- LĐ 21 BĐQ có TĐ 96 ở đèo Chu Pao, giữa Kontum và Pleiku, TĐ 72 trừ bị ở Kontum, TĐ 98 tăng phái cho LĐ 6 ở đông nam Kontum. (LĐ do trung tá Lê Quí Dậu chỉ huy, sau này đã được lịnh tiến về BMT sau khi có tin quân CSBV sắp tấn công TP này -- Người dịch).
- LĐ 22 BDQ với TĐ 95 ở Trương Nghĩa (có lẽ là làng Trung Nghĩa với đa số là giáo dân, cách Kontum 17 km về phía tây -- Người dịch), TĐ 88 ở Núi Ngọc Bây tây bắc Kontum, và TĐ 62 làm trừ bị ở Kontum.
- LĐ 23 BDQ - gồm 11, 22, và 23 ở bắc Kontum, dọc QL 14.
- LĐ 24 gồm các TĐ 63 ở Gia Nghĩa, 81 ở nam Kiến Đức; và 82 ở Kiến Đức, tỉnh Quảng Đức. (TĐ này do thiếu tá Vương Mộng Long chỉ huy, sau khi tỉnh Quảng Đức thất thủ, vì LĐT và phó bị thương và bịnh, ông đã đưa cả LĐ băng rừng vượt núi về Phan Thiết, riêng TĐ ông về Xuân Lộc để tham chiến dưới quyền sđ 18 -- Người dịch) .
- LĐ 25 BDQ - TĐ 67, 76 và 90 ở Thanh An, Pleiku. "
Dịch từ trang 139 - 141 của quyển From Ceasefire to Capitulation (Từ ngưng bắn đến đầu hàng) của ĐT Le Gro thuộc văn phòng tùy viên quốc phòng DAO tại VNCH trước 75.
San Jose ngày 17 Nov 2020.
No comments:
Post a Comment