Thursday, February 20, 2014

TỪ GỐC LA-TIN và CỔ HY LẠP TRONG TIẾNG ANH , mà bạn có thể gặp hàng ngày .
Hôm nay chuyển qua đề tài ngôn ngữ và văn chương ; vì 2 món này có giá trị lâu dài , đặc biệt là văn chương . Có những câu châm ngôn có từ thời cổ Hy Lạp hay Cổ La Mã vẫn còn dùng ; như Vox Populi , Vox Deus .
Ông tổ của FB (Zuckerberg) rất giỏi về 2 tử ngữ này , ông có thể thuộc làu các câu thơ của HORACE .
Trong tiếng Anh hay Pháp , họ vay mượn rất nhiều từ (word) từ tiếng La-tin hay cổ HL , đặc biệt trong y khoa , toán , vật lý , hóa học , văn chương ,  v.v...
Sau đây là một số HẬU TỐ (suffix) gốc cổ HL và những từ ghép - mà bạn thường gặp .
1/ Phile  có nghĩa yêu thích . VD : Francophile (ng thích tiếng Pháp); pedophile (ng thích trẻ em, ấu dâm) , Anglophile (ng thích tiếng Anh) >  She is a Anglophile (cô ta rất thích tiếng Anh) . Hydrophile là thích hay hút nước > hydrophile cotton (bông gòn hút nước) , biblophile (người thích đọc sách) ,
2/ Phone có nghĩa là nói . VD : Canada and Australia are two  Anglophone country (CND và Úc là 2 nước nói tiếng Anh) . Vietnam is a Francophone country (VN là nước có nhiều ng nói tiếng Pháp) ./
3/ Phobe có nghĩa là ghét . VD : Anglophobe (người ghét người Anh) , Francophobe (người ghét người Pháp) , xenophobe (ng bài ngoại) , genophobe (người ghét phụ nữ) , chinophobe (ng ghét TQ)  .
4/ Phobia là sự sợ hải , ám ảnh . VD : xenophobia (sự sợ/ghét ng nước ngoài) , AQUAPHOBIA (sự sợ nước , nhiều trẻ con sợ nước lúc nhỏ) , ACROPHOBIA (chứng sợ nơi cao) , CLAUSTROPHOBIA (chứng sợ nới chật hẹp) .
5/ Cide có nghĩa giết . Ví dụ : homicide (kẻ sát nhân) , genocide (diệt chũng) , insecticide (thuốc trừ sâu) .
6/ Mania có nghĩa đam mê , thích thú quá đáng 1 thứ gì (gần như điên)  . VD : megalomania (chứng vĩ cuồng) , kleptomania (chứng ăn cắp vặt dù giàu có) , bibliomania (mê sách quá độ) .
(còn tiếp) .