Wednesday, December 10, 2025
Trong phúc
có họa và ngược lại -- Kinh Dịch.
- Đời nay họa phúc vô lường (tục ngữ).
Tháng 6 1975, tôi và em trai, 1 sĩ quan công binh VNCH, trình diện tại trường
ĐH Kiến trúc ở SG. Mấy ngày đầu được ăn cơm chiên Dương Châu, rất ngon do nhà
hàng Soái Kình Lâm mang tới, nhưng vào tối thứ ba, chúng tôi bị lùa lên xe
Molotova bít bùng, có bộ đội canh gác. Xe chạy rất lâu và ngừng lại. Hóa ra xe
đổ trước Thành Ông Năm, nguyên là bộ chỉ huy của Liên đoàn 5 Công binh Kiến tạo
ở Hốc Môn.
Giai đoạn đầu chúng tôi chỉ làm tạp dịch như nhổ cỏ, đào giếng, v.v… Chúng tôi ở
trong các nhà gạch cũ của LĐ này. Nằm san sát nhau, mắc mùng vào dây kẽm căng
ngang phòng. Do sống đông đúc (tắm bằng nước giếng mới đào) nên bịnh ghẻ phát
sinh, một số anh bị phù thủng, vì thiếu sinh tố. Riêng tôi vừa bị ghẻ, vừa bị
kiết lỵ (mỗi ngày chạy ra cầu tiêu, nằm ngoài hàng rào trại, cả chục lần, mà ko
có thuốc trị).
Chúng tôi được phát bút viết để khai lý lịch, những việc đã làm trong quá khứ,
v.v... Sau đó đọc cho cả tổ nghe, có quản giáo chứng kiến.
Dù vụng về ốm yếu từ nhỏ, tôi đã ko bị đói vì em tôi có tài tháo vát, y tình
nguyện đi dọn kho gạo và mỗi lần như vậy đều về mang một bi-đông chứa toàn gạo.
Lúc đó họ cho phép mỗi người được nhận 5 kí quà mỗi tháng gồm bột gạo Bích Chi,
tôm khô, v.v... Tối nào tôi và Sĩ và anh Thông (1 bạn của Sĩ) ngồi ăn bột
Bích-Chi hay cơm cháy (của nhà bếp) nấu thành cháo, v.v... Có lần sau khi nấu
xong, phát hiện 1 con gián trong gô cơm cháy, nó vào lúc nào mà chúng tôi ko biết.
Sau 1 thời gian họ nghiên cứu hồ sơ để xếp loại, tôi đã bị tách khỏi Sĩ để đi
trại khác (đi chung với anh Thông). Sau này mới biết đó là trại Long Giao,
nguyên là hậu cứ của 1 trung đoàn thuộc sđ 18 bộ binh VNCH. Khi ở đây, tôi gặp
Bình, một sĩ quan cảnh sát, con của cậu ba.
Khoảng năm 1976 hay 77, tôi lên tàu Sông Hương để ra bắc. Tàu cặp bến Hải
Phòng, chúng tôi lên xe lửa để đi Yên Báy. Qua Sông Hồng, chúng tôi được đưa về
1 nơi núi non hoang vu, ko 1 bóng người, thuộc tỉnh Hoàng Liên Sơn. Ở đây chúng
tôi phải chặt cây phá rừng. Gỗ tốt thì được bộ đội dùng làm bàn ghế, giường tủ.
Chúng tôi cũng đi chặt tre. Ở trại này do QĐ quản lý 1 thời gian, chúng tôi được
chuyển về trại tù Phong Quang, do CA quản lý. Ở trại QĐ ban đêm chúng tôi còn được
phép rời buồng để đi cầu hay đi tiểu, nhưng ở Phong Quang, tối đến chúng tôi ko
được ra khỏi buồng vì cửa khóa. Nhà cầu đều nằm trong phòng giam. Ở đây trời rất
lạnh, vì rất gần cửa khẩu Lào Cai (trên biên giới Hoa-Việt) và Sa Pa. Và rất
đói dù cứ 3 tháng nhận quà 5 kí từ gia đình.
Có lần, dù trời rất lạnh, chúng tôi vẫn phải đi cấy và gặt lúa. Dù mặc quần áo rất
ấm, chúng tôi vẫn phải xắn quần quá gối để xuống ruộng, trong khi nước mủi chảy
ròng ròng.
Những tháng cuối năm 1978, có lẽ đoán trước TQ sẽ tấn công các tỉnh biên giới,
chúng tôi được chuyển trại làm 3 đợt về 1 trại ở phía nam. Lần đó, do đang bị
tiêu chảy, nhưng nhờ CẦU NGUYỆN, tôi và 1 bạn tù khác đã ko có tên trong danh
sách chuyển trại lần đó.
Sau khi về
trại Nam Hà, gần Phủ Lý, chúng tôi đã no hơn vì trại cho phép nhận quà từ nước
ngoài gửi về. Và ko lao động nhiều như ở lúc trại của QĐ hay ở Phong Quang.
Theo các tù
nhân từng ra bắc trước chúng tôi, theo kế hoạch của CS, họ sẽ giam giữ chúng
tôi ở các tỉnh rừng núi xa xôi ở miền bắc, sau đó phóng thích nhưng phải ở tại
địa phương đó, nghĩa là ko được phép về với gia đình ở Sài Gòn hay các tỉnh
phía nam. Sở dĩ các anh biết điều đó, vì trong khi lao động, họ đã gặp những
gia đình gốc Hà Nội, do bị cải tạo tư sản sau năm 1954, đã bị chỉ định cư trú
nơi vùng núi non hiểm trở này.
Tôi được
phóng thích vào đầu năm 1981 (trước tết). Lúc đó nếu tôi có vàng thì đã vượt
biên vì lúc đó phong trào vượt biên rất phổ biến.
Tôi đi Mỹ
năm 1994 vì đã ở tù trên mức qui định (ba năm). Trong khi Sĩ, em tôi, vì ra trại
trước 3 năm, nên ko được đi Mỹ.
Vì sau khi
trình diện để đi tù, chỉ có 1 số ít thuộc gia đình có công với CS hay có chuyên
môn về khoa học kỹ thuật mà CS đang cần, thì được thả. Còn từ lúc ra bắc, thỉnh
thoảng có 1-2 anh được thả. Lúc đó coi họ như trúng độc đắc.
Còn chúng
tôi ko bao giờ nghĩ mình được thả, và đặc biệt là được đi Mỹ. Mãi đến đầu thập
niên 1990, đọc báo được biết phái đoàn Mỹ do đặc sứ Funsett cầm đầu đã họp với
bộ ngoại giao VN để bàn về việc tái định cư các cựu tù chính trị.
(Còn tiếp)
SJ ngày 10
Dec 2025 lúc 3:12 pm.
