- Đôi nét về chiến thắng Măng Đen
- http://mangdentravel.vn/tai-lieu/
Là cửa ngỏ phía Đông của tỉnh Kon Tum, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ xâm lược, Kon Plông được xây dựng và hình thành vùng căn cứ cách mạng của Khu 5 và của Tỉnh Kon Tum. Vùng căn cứ này góp phần thiết lập một hành lang liên lạc – Bắc – Nam chiến lược, vừa là hướng chủ yếu để vận chuyển khí tài, lương thực thực phẩm phục vụ chiến trường Tây Nguyên và Miền Nam, vừa là một trong những địa điểm tập kết lực lượng của các đơn vị bộ đội chủ lực nhằm chi viện cho chiến trường B3 và Kon Tum. Thấy rõ vị trí trọng yếu của KonPlông, nên ngay sau khi đánh chiếm Tây Nguyên, Pháp, Mỹ ngụy đã tập trung xây dựng tại đây các cứ điểm quân sự vững chắc, bao gồm khu vực đèo Măng Đen, Măng Buk, đồn KonPlông, đồn Loong Lech (nay là thôn 11 xã Hiếu) và hệ thống đồn bốt dọc theo quốc lộ 5 (nay là quốc lộ 24) tạo thành cụm cứ điểm trấn ải phía Đông Bắc Tây Nguyên, hòng uy hiếp phong trào cách mạng và các tổ chức kháng chiến ở Kon Tum. Trong đó, Măng Đen được Mỹ xây dựng thành cảng hàng không quan trọng để yểm trợ cho toàn bộ hệ thống cứ điểm trên địa bàn huyện KonPlông.
Năm 1974, tại Măng Đen, địch duy trì bộ máy hành chính quận lỵ Chương Nghĩa. Trong thế co cụm phòng ngự, chúng chia lực lượng thành 2 khu đóng giữ sát sân bay và tổ chức 6 trung đội dân vệ chốt giữ các ấp. Trước thực lực cách mạng ngày càng lớn mạnh ở vùng căn cứ kháng chiến ,địch ra sức giành giật dân với ta ở vùng Kon Leng, Kô Chất. Tuy không bỏ qua các hoạt động do thám, bắn phá, và dùng các loại may bay (C47, OV10) thị uy trên tuyến hành lang của ta; song thực chất tinh thần và lực lượng địch đã sa sút, khủng hoảng. Đảng bộ H29 và H16 nhận định: “địch đã đi vào thế suy yếu, chỉ lo phòng giữ, cố thủ là chính”. Đảng bộ chỉ đạo cán bộ và nhân dân nắm vững phương châm “tấn công trong xây dựng”, chuyển mạnh phong trào cách mạng ra tuyến trước, giữ vững tinh thần ý chí tiến công, tạo thế gây ép địch và sẵn sàng tiêu diệt chúng khi thời cơ đến. Thời cơ, đó là vào giữa năm 1974, khi Tỉnh Ủy Kon Tum và bộ tư lệnh B3, sau khi phân tích, đánh giá kỹ lưỡng tình hình, đã chủ trương tấn công, tiêu diệt các cứ điểm của địch nhằm mở rộng vùng giải phóng, tạo đà tiến về vùng tạm chiếm Kon Tum.
Trước sức mạnh tấn công của lực lượng H16, H29, cùng bộ đội chủ lực Trung đoàn 28 (sư đoàn 10) và một số binh chủng kỹ thuật của ta, ngày 30/10/1974, toàn bộ ban chỉ huy tiểu khu Kon Tum, ban chỉ huy tiểu khu Chương Nghĩa và Ban chỉ huy tiểu đoàn Bảo An 254 của ngụy đều đã vô hiệu hóa, 226 tên địch bị tiêu diệt. Trong số 168 tên bị bắt sống, có tên trung tá chỉ huy trưởng và 25 sĩ quan. Ta thu được 539 khẩu súng các loại, 2 pháo 105, 33 máy vô tuyến điện.Trên 2 ngàn dân bị địch kiềm kẹp hoàn toàn giải phóng. Cùng với thắng lợi tại các cứ điểm Đăk Pét, Măng Bút, chiến thắng Măng Đen đã góp phần mở rộng vùng giải phóng đến sát thị xã Kon Tum, tạo thế và lực mới cho chiến dịch Tây Nguyên, mở đường giải phòng Sài Gòn, kết thúc thắng lợi chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, thống nhất đất nước. Với những đóng góp to lớn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Tháng 10 năm 2005, huyện KonPlông đã vinh dự đón nhận danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
