Monday, July 31, 2017

Khoa bỏng người lớn BV toàn khoa Massachusetts , Mỹ , bài 1 .
". . . Việc đầu tiên là tiếp cận chổ phỏng và nhét ống thở nếu cần . Họ tìm chổ để truyền tỉnh mạch , bởi vì dung dịch này sẽ nhanh chóng thoát ra ngoài mạch máu để vào các mô mềm (soft tissue) - 1 ng lớn nặng 140 cân Anh (63,5 k) sẽ cần ít nhứt 3 1/2 gallon (11,35 l) được bơm vào để bù trừ . Điều trị bằng thuốc giảm đau cực mạnh bắt đầu. 'Bạn muốn họ cảm thấy dễ chịu và an toàn'; BS Sheridan nói . ' Bạn muốn nhân viên của bạn an dễ chịu - ko ai thích thấy BN đau quằn quại (writhing in pain) .
Trong 5 ngày kế , mô bị phỏng sẽ bị cắt đi (cut away) và vết thương sẽ tạm thời đóng lại bằng ghép tạm thời hay nhân tạo (temporary graft or artificial wrap) . Việc bao bọc tổn thương thì tương đối mới . Nó giảm bớt (slash) những nhiễm trùng chết ng có thể dễ dàng giết BN nếu chống đỡ của cơ thể yếu sẳn . Rồi tới công việc phức tạp của ghép (graft) và sửa chữa . 1 đứa trẻ bị phỏng hơn 80/100 cơ thể sẽ sống ở đây nhiều tuần .
Hình 1 : Tháng rồi , Raymond O'Brien , 38 t , trong khi tháo gở 1 phi đạn cũ của quân đội Iraq cho 1 nhà thầu thì bị một vụ nổ do nhiên liệu(fuel) , đã gây phỏng nhiệt và hóa chất . Trong hình , toán đang lượng giá để 1 chương trình điều trị được vạch ra (map out) .
Hình 2 : thực hiện băng bó cho bn phỏng ở tay . 1 miếng da heo (pigskin) , có thể nhận thấy ở đầu ngón áp út của bn , được để tại chổ bỏng như là 1 miếng ghép (craft) tạm thời . Một miếng ghép như vậy làm giảm đau khi giúp mô thô ko dính với băng (bandage) ; nó cũng giúp ngừa nhiểm trùng khi cũng là vách ngăn chống vi khuẩn" .
H.3 : 1 miếng da heo dùng để ghép . (còn tiếp)
Dịch từ : USN&WR July 17 2006 .






Quân y Mỹ tại chiến trường Iraq , bài 1 .
TỐC ĐỘ NHANH SẼ CỨU NGƯỜI
90/100 lính bị thương ở Iraq sống sót - so với 76/100 trong chiến tranh VN . Áo giáp tốt hơn và kỷ thuật y khoa được cải tiến đã giảm tỉ lệ tử vong , nhưng yếu tố quan trọng là tản thương nhanh .
1/ TẤN CÔNG VỆ ĐƯỜNG . 
Hơn 1/2 các thương tích là do IED * - những loại bom vệ đường sản xuất tại nhà với tàn phá mạnh - và mìn bẩy . Khi một IED hủy diệt xe của 1 BS , nhiều vết thương nặng xảy ra . 
- Mảnh vụn (debris) tạo vết thương sâu .
- Sức nổ (blast) làm cháy và chảy kim loại , gây bỏng và hít (inhalation) hơi độc/toxic gase .
- Chấn thương do lực ko bén nhọn (blunt-force) gây ra tổn thương não , gẩy xương , tổn thương nội tạng . Âm thanh và áp lực của vụ nổ phá hủy thính giác .
2/ LÀM NGỪNG CHẢY MÁU , TRONG VÀI PHÚT (hình phải)
Xử dụng ngắn hạn ga-rô/que cầm máu (tourniquet) để cứu các quân nhân - có thể sẽ chết vì mất máu . Ngoài y tá , nhiều QN được huấn luyện về cứu thương ; mỗi ng mang theo một ga-rô , để họ có thể tự làm cho mình . 1 loại bandage mới làm máu NGỪNG CHẢY do khả năng nối kết (bond) rất mạnh của tỉnh điện . Sự đóng cục (clotting) nhanh chóng này được tạo ra bởi chitosan , một trích xuất từ vỏ tôm . Các phân tử chitosan tích tụ điện dương sẽ thu hút các hồng huyết cầu tích điện âm .
Dịch từ : NGS Dec 2006 . (còn tiếp) .
* Improvised explosive device/thiết bị nổ dễ chế tạo , chưa có mặt ở chiến trường VN ; chỉ có tại Iraq và A phú hản .