XẠ THỦ ĐẠI LIÊN NGƯỜI MỸ BẢN ĐỊA SỐNG SÓT NHỜ VĂN HÓA CỦA CHIẾN BINH 

THIÊN THẦN MŨ ĐỎ: NHÀ TƯỞNG NIỆM CỦA BINH CHỦNG NHẢY DÙ MỸ TỪNG THAM CHIẾN TẠI VN

Dịch từ bài của Thomas Brading, đăng ngày 2/12/2019 trên Army News Service. 

- "Với dân tộc tôi, mỗi người đều nghĩ rằng nếu chúng tôi được kêu gọi chiến đấu cho xứ sở của chúng tôi (ý nói nước Mỹ), chúng tôi sẽ chiến đấu - ko cần biết đất nước của chúng tôi đã đối xử với chúng tôi như thế nào trong quá khứ," Wensaut nói.

Sau đây là phần chuyển ngữ.

===

"Ernie Wensaut, 1 cựu xạ thủ đại liên của lục quân Mỹ của sđ 1 bộ binh, ra đời trong 1 gia đình thuộc bộ lạc Potawatomi, trên khu đất dành riêng (reservation) cho bộ lạc thuộc bang Wisconsin.

Ông nhớ lại, từ lúc nhỏ đến khi trưởng thành, mỗi năm đều có những nghi lễ bản địa tổ chức cho mỗi mùa đi qua. 

Các nghi lễ thường bao gồm tiếng trống bập bùng với những điệu nhảy múa. Các thành viên bộ lạc thường dùng những nghi lễ này như một sự công bố cho di sản và tín ngưỡng của họ. 

Wensaut có tên gọi là "Wimigo" theo phong tục bản địa.

"Các nghi lễ giúp chúng tôi nối kết với bộ lạc, và nguồn cội gia đình (family root) của chúng tôi," ông nói. "Mỗi gia đình có 1 cái trống dành riêng cho tổ tiên của họ."

Gia phả (family linage) của Wensaut kéo dài vài trăm năm, với thân nhân từng chiến đấu bên cạnh các nhân vật lịch sử của người Mỹ bản địa như Chim ưng Đen, một chiến binh tù trưởng của bộ lạc Sauk. 

" Với dân tộc tôi, mỗi người đều nghĩ rằng nếu chúng tôi được kêu gọi chiến đấu cho xứ sở của chúng tôi (ý nói nước Mỹ), chúng tôi sẽ chiến đấu - ko cần biết đất nước của chúng tôi đã đối xử với chúng tôi như thế nào trong quá khứ," Wensaut nói. "Tôi hãnh diện đã chiến đấu cho đất nước mình."

Cũng nhờ văn hóa bản địa Mỹ, ông nói, đã giúp ông sống sót trong chiến tranh VN.

Nhập ngũ vào Lục quân từ 1966, ông biết sẽ đến VN chiến đấu. Trước khi ông rời, bộ lạc đã tổ chức 1 nghi lễ và tặng ông 1 túi đựng thuốc lá bằng da hoẵng (buckskin), xem hình, và cha ông nói, "Hãy mang nó, sẽ giúp con vượt qua khó khăn (it'll see you through).                             

Ông đã giữ túi này bên mình trong 1 năm chiến đấu ở VN, và trải qua nhiều lần suýt chết (close call) trong chiến đấu.

Trước khi rời Mỹ, ông yêu cầu bạn gái, Darlene, xem hình, chờ ông. Nàng đồng ý, và cặp đôi dự định đám cưới khi ông về.             

Tháng 10/1966, Wensaut theo đv tới Chiến khu C, xem bản đồ, tại nam VN, một vùng núi rừng biên giới Cam-bốt, nổi tiếng vì một tập trung cao độ của đối phương ẩn nấp khắp nơi trong những khu rừng ko lối đi và đầm nước lầy lội (boggy swamp).       

CHIẾN KHU ĐÁNH DẤU BẰNG VÒNG TRÒN XANH DƯƠNG 

ÁC MỘNG TRONG RỪNG

Những người lính của sđ 1 bộ binh -- đôi khi được gọi là Anh Cả Đỏ (Big Red One), vì có số 1 màu đỏ trên lá cờ, xem hình -- ND. Họ thường tuần tiểu lúc gần trưa (around noon), khi mặt trời - như nhiệt độ - ở cao điểm. Trong rừng, nhiệt độ và ẩm ướt thường khoảng 100 độ F.

Lính mang tới 60 cân Anh, khoảng hơn 27 kí, quân trang quân dụng, riêng âm thoại viên (ATV) và xạ thủ đại liên, như Wensaut còn mang nặng hơn. (ATV mang máy ANPRC-25, nặng 23 cân hay 10.4 kí; nếu kèm phụ tùng và pin dự phòng, máy có thể nặng tới 40 cân hay 18.1 kí; còn xạ thủ ngoài khẩu M-60, nặng khoảng 10.4 kí, còn mang theo vài dây đạn. Theo tổ chức của QĐ Mỹ, TĐ trưởng tự mình mang ba-lô và M-16 -- ND).  Sau 1 thời gian, bộ đồ trận láng cóng (crisp), màu olive của họ bắt đầu phai màu và thường đẫm mồ hôi (sopping wet from sweat). 

Dù nhiều người lính Mỹ chỉ mới chiến đấu vài tuần, ông nói. (Nói thêm: trong khi bộ đội VC hay CSBV, họ đi lính tới chết hay khi hết chiến tranh, riêng sq của họ có người đi lính trước 1954 như các tướng Hoàng Minh Thảo, Nguyễn Hữu An, v.v..., do đó họ dày dạn kinh nghiệm -- ND). Nhưng chẳng bao lâu người lính đối diện nguy hiểm -- cũng như sốc nhiệt, muổi mòng, vắt đỉa, mất nước, và mệt mỏi.

Đối phương có thể chỉ cách họ vài mét, hoàn toàn che khuất bởi lá cây rừng, ông nói. Rất khó cho toán tuần tiểu của ông thấy kẻ thù. VC cũng dùng những đường hầm phức tạp để đi lại, và các loại bẫy khác nhau, như chông có tẩm chất độc (punji), xem hình -- để chống lính Mỹ.

             

Khi tuần tiểu, người lính luôn luôn ko dùng đường mòn. Có nghĩa họ phải dùng dao rựa và vất vả (tediously) phát cây rừng rậm rạp.

Cho tới 1 ngày, khi trung úy của họ -- mới ra trường -- để tiết kiệm thời gian, đã dùng 1 đường tắt dọc theo đường mòn.

Ông này mới đến VN vài tuần, như Wensaut. 

Dù Wensaut nghi ngờ, ông vẫn theo lịnh. Lúc đầu khu rừng im lặng, trừ tiếng ồm ồm của nhái và tiếng líu lo của chim văng vẳng từ xa.

Tuy nhiên, khi lính tới 1 ngã ba (fork) trên đường mòn ... ác mộng đã bắt đầu, ông nói. Đạn liên thanh bắn ra từ mọi phía.

Đúng là điều ông đã lo sợ -- họ đã sập bẫy. Vài người lính, đi đầu của toán, đã chết lập tức. Những kẻ khác ngả xuống, nhăn nhó với vết thương.

"Tôi ko biết có bao nhiêu VC ở đây", Wensaut nói. "Mọi việc xảy ra trong giây lát."

Gần như phản xạ, lính Mỹ đã bắn bừa bải vào rừng, ông nói. Họ đã ko thấy kẻ thù, và trở thành mục tiêu cho đối phương. Ông đã ném rất nhiều lựu đạn, hy vọng họ sẽ ko thể tới gần.

VC -- nói rất ít tiếng Anh -- đã chế giễu (taunt) lính Mỹ, ông nói. Từ mọi hướng, họ vừa cười vừa cùng đồng ca, "Tonight GI, you die! (Lính Mỹ sẽ chết tối nay), và bao vây con mồi. 

Suốt trận đánh, ông nghe vị trung úy non-choẹt (fresh-faced) cầu cứu qua máy truyền tin. Tay của trung úy đầy thương tích và gần như bị cắt cụt, nhưng trung úy vẫn có thể gọi cứu thương.

Trong khi đó, Wensaut và một phụ xạ thủ khác, binh nhứt Regan -- chăm sóc thương binh (triage mode).

Hai người kéo 1 trung sĩ bị thương, đạn xuyên ngực, về phía sau và dấu y trong bụi rậm.

Ở đó, họ bắt đầu băng bó (patch) cho vị hạ sq này. Dù được băng bó, trung sĩ cần tản thương.

Một lát sau, 1 trực thăng tải thương, bay ầm ỉ (whir) trên ngọn cây. Y tá của trực thăng thả rổ cứu cấp để đưa người chết và bị thương lên máy bay. Dù được đánh dấu rõ ràng bằng chữ thập đỏ trên nền trắng, nhưng trực thăng vẫn bị bắn.

Ở giữa sự hỗn loạn này, Wensaut nhớ lại, ông nhìn lên trời và cầu nguyện,"Đừng để tôi chết ở đây." Vì ông ko muốn Darlene trở thành quả phụ.

Sau khi tản thương thất bại, trung úy gọi không kích. Trên trời, phản lực cơ chiến đấu gầm thét. Họ trải thảm khu vực bằng bom với những chùm giống con bướm.

"Giống như pháo nổ mọi nơi", Wensaut nay. Dù bị bom chùm, đối phương vẫn lì lợm cố thủ nhờ cây rừng che phủ, Và chỉ 1 lát sau, máy bay khác xuất hiện. Mắc kẹt giữa hỏa lực kẻ thù và không kích, lính Mỹ chỉ có cách nằm mẹp xuống (hunker down) một bờ mương.

Các phản lực cơ gầm thét xuyên đám mây và lao vút (swoop down) xuống chiến trường. Từ những máy bay này, một loạt 10 quả bom xăng-đặc được ném ra. Mỗi quả tạo ra đám lửa, nóng như hỏa ngục, cao khỏi cây rừng.

Trong khi bom xăng đặc nướng chín (sear) cây rừng, một loạt F-16 xuất hiện để hoàn tất công việc. Chúng rảy đạn từ đại bác nhiều nòng với tốc độ nhanh như chớp. Sau đó mọi sự trở nên im lặng. (Nói thêm: Thời đó chưa có F-16, chỉ có Skyraider A1-H, F-4 Phantom, F-100 Super Sabre, F-105 Thunderchief, hay F-8 Skyhawk, v.v... Chiếc F-16 sản xuất bởi hãng General Dynamics tại Fort Worth, Texas vào cuối 1975. Chiếc đầu tiên F-16A xuất xưởng ngày 20/10/1976 và bay đầu tiên ngày 8/12/1976. Mẩu đầu tiên 2-chỗ ngồi bay đầu tiên ngày 8/8/1977. Sản xuất hàng loạt F-16A bắt đầu vào 7/1/1978 và bàn giao cho không quân ngày 6/1/1979. Bắt đầu phục vụ ở không đoàn 388 chiến thuật ở căn cứ Hill tại Utah ngày 1/10/1980 -- ND)

Sau khi im tiếng súng, người chết và bị thương được chở đi. Chỉ có ba xạ thủ đại liên, bao gồm Wensaut thì vô sự (unscathed). 

" Mọi người đều sợ chết, nhưng sau vài trận, họ bắt đầu dạn dĩ hơn", ông nói.

"Điều thật sự tác động tôi là những đồng đội. Tôi đã chia ngọt sẻ bùi với họ, nhưng tuần tới họ tử trận."

Như mọi người trông đợi, các chiến sĩ mới -- dễ nhận ra với đồ trận láng cóng -- đến đv để thay thế những kẻ đã chết vào ngày đó trên đường mòn.

Trong 11 tháng sau, Wensaut đã dự nhiều nhiệm vụ lùng và diệt khắp chiến khu C.

Ông đã dự HQ Cedar Falls và Shenandoah, nhưng thừa nhận, "Tôi ko nhớ hết những trận mà tôi dự, nhưng sđ 1 bộ binh đi tới đâu là tôi có mặt ở đó./."

Nguồn: Native American, Vietnam gunner lives by warrior culture

SJ ngày 17/6/25.

 Native American, Vietnam gunner lives by warrior culture

By Thomas Brading, Army News ServiceDecember 2, 2019

                   

Wensaut Marriage

FORT MEADE, Md. -- Ernie Wensaut, a former Army machine gunner for the 1st Infantry Division, was born in a traditional Potawatomi tribal family home, on their reservation in Wisconsin.

Growing up, he remembers native ceremonies held for each passing season.

The ceremonies often integrated beating drums with a lot of dancing, he said. The tribal men used the rites as a declaration of their heritage and beliefs.

Wensaut was given the native name "Wimigo" by his father, a traditional medicine man, he said.

"Ceremonies help us stay in touch with our tribe, and our family roots," he said. "Each family has a drum dedicated to their ancestors."

Wensaut's family lineage dates back hundreds of years, with relatives who fought alongside historic Native American figures such as Black Hawk, a war chief of the Sauk American Indian, he said.

"With my people, it is expected that if we're called to fight for our country -- we fight -- no matter how our country treated us in the past," Wensaut said. "I'm proud to have fought for my country."

It was also his Native American culture, Wensaut said, that helped him survive the Vietnam War.

Drafted into the Army in 1966, Wensaut knew war was imminent. Before he left, the tribe had a ceremony and he was given a buckskin tobacco pouch and his father said, "Carry this, it'll see you through."

Wensaut held his pouch close during his year-long combat tour in Vietnam, and experienced many close calls in battle.

Before he left, he asked his girlfriend, Darlene, to wait for him. She said yes, and the couple planned to marry after he returned.

In October 1966, Wensaut deployed to War Zone C in South Vietnam, a mountain region near the Cambodian border known for its high concentration of enemy forces hidden throughout its pathless jungles and boggy swamps.

NIGHTMARE IN THE JUNGLE

The Soldiers of the 1st Division -- sometimes called The Big Red One -- usually patrolled around noon, he said, when the sun -- like the temperature -- was at its highest point. In the jungle, the temperature and humidity were both usually around 100 percent.

The men carried upwards of 60 pounds of gear, with additional weight carried by radio operators and machine gunners, like Wensaut. After a while, their crisp, olive-drab fatigues started to fade and were usually sopping wet from sweat.

Although the Soldiers were only a few weeks into their combat tour, he said, they would soon face danger -- and not just from things like sun stroke, mosquitoes, dehydration, leeches, and fatigue.

Enemy forces could be just a few yards away, completely veiled in jungle foliage and you'd never know, Wensaut said. It was hard for his patrol to see the guerilla fighters. The Viet Cong also used intricate underground tunnels to travel, and booby traps -- called punji spikes -- against their American foes.

"It felt like the Viet Cong were everywhere we turned," he said.

While on patrol, the Soldiers followed a basic principle: never take the jungle trails, he said.

This meant if they had to use machetes and tediously hack through the thick, nearly impenetrable jungle floor, they did.

Until one day, when their lieutenant -- fresh from college -- tried to save time, he said.

The young officer -- who, like Wensaut, had been in Vietnam only a handful of weeks -- hoped to take a short cut along the trail.

"Being caught on a jungle trail was the easiest way to be ambushed," Wensaut said.

Although Wensaut was suspicious, he followed the officer's orders. At first, everything was calm. The only exception to the silence came from ambient noises of the jungle -- like tree frogs croaking or tropical birds chirping in the distance, he said.

However, when the Soldiers came to a fork in their trail … the nightmare started, Wensaut said. Without warning, cracks of machine-gun fire tore through the air from all directions.

It was what Wensaut feared -- they walked into a death trap. A few Soldiers -- toward the front of the patrol -- were killed instantly. Others fell over clutching onto their wounds, he said.

"We didn't know how many VC were even out there," Wensaut said. "It was all happening within seconds."

The Americans fired aimlessly back into the jungle, almost reactionary, he said. They were unable to see the enemy, let alone target any of them. Wensaut lobbed multiple grenades, hoping to keep them at bay -- wherever they were.

The VC -- who spoke little English -- taunted the surviving Soldiers, Wensaut recalled. From all directions they chanted in chorus, "Tonight GI, you die!" with laughter, and circling their prey.

Through the gunfire, their fresh-faced lieutenant was heard pleading for help over the radio, Wensaut said. His arm was riddled in wounds and nearly amputated, but he was able to call in medical support.

Meanwhile, Wensaut and another assistant gunner -- a Texan named Pvt. Regan -- were in triage mode. The gunners pulled a wounded sergeant, shot through the chest, from the line of fire and concealed him in the bush.

There, they started to patch the non-commissioned officer up, but he needed to be stabilized. Although bandaged, the sergeant required a medical evacuation.

Shortly after, a medevac chopper was whirring overtop the trees. Medics tried lowering a rescue basket down to collect the killed and wounded. Although clearly marked with four bright red crosses overtop a white background -- a symbol of non-combative activity -- the medics also took ground fire, he said.

In the midst of the chaos, Wensaut recalled, he looked toward the sky just beyond the jungle canopy, and prayed to himself, "Don't let me die here." After all, he had Darlene waiting to marry him in Wisconsin.

After the medical evacuation failed, the lieutenant called in an air strike. From the sky, fighter jets screamed toward the battlefield. They carpeted the area with small butterfly-style cluster bombs.

"It was like firecrackers going off everywhere," Wensaut said.

After the cluster bombs, their hidden enemy persisted and shortly after, more air power came roaring in. Stuck between firefight and air power, all the Soldiers could do was hunker down into an embankment, he said.

The jets roared through the clouds and swooped down into the battlefield. From those jets came a trail of 10 massive napalm canister explosions. Each one ignited on impact, and caused an inferno burn into the sky, taller than the trees.

As the napalm seared the jungle, another wave of F-16s plunged into the fight to finish the job. They sprayed rounds from their rotary cannons at lightning speed. After that, things went quiet again.

"We waited and waited… but, that seemed to be it," Wensaut said. "It was over, for that day at least."

As the dust settled, the dead and wounded were evacuated. Only three gunners, including Wensaut, walked away unscathed. The battle was only a taste of what his year-long combat tour would be.

"Everybody had fear in them, but after a battle or two, we started to get hardened," he said.

"War affects you, but what really affected me were the men we were losing. The guys you got to know and become friends with, then the next week they're gone."

As expected, new Soldiers -- identifiable by their crisp, new fatigue uniforms -- rotated in to replace the fallen Soldiers after that day on the trail.

In the 11 months that followed, Wensaut was part of multiple search and destroy missions throughout War Zone C.

He fought in Operation Cedar Falls and Operation Shenandoah, but admits, "I was in more battles than I can remember, because wherever the first division was, I went."

NO HERO'S WELCOME

Back in the United States, Darlene waited patiently for Ernie to come home. But, as the nightly news started airing images of the war into living rooms across the country, waiting became difficult.

"Watching the news was really scary," she said. "I never knew if he was okay or not."

She sent Ernie multiple letters and care packages. He was usually in the field, and rarely had time to respond. One of her care packages was even returned, she said, covered in mold.

An antiwar movement swept the country, he said, but those feelings never extended to Wensaut's native tribe. They viewed him -- and every veteran -- as a warrior, who was called to fight for his country, and bravely answered the call.

Wensaut didn't receive a "hero's welcome" by his country, when he returned in 1967. He flew into California at night to avoid protesters who notoriously spit on, yelled at, and called Soldiers names, he said.

The only title Wensaut cared about was "survivor."

On the other hand, his tribe in Wisconsin honored him as a warrior. His dad hosted a ceremony to welcome him home. During it, he was brought to the front of the tribe -- a location reserved for warriors of the highest honor.

"They honored veterans in my community," he said, "All tribes still hold their respect of veterans very high."

Wensaut and Darlene were married on Nov. 11, 1967, at his Potawatomi reservation in Wisconsin. They recently celebrated 52 years together and have two children.

Wensaut separated from active duty after he completed his enlistment. He spent the following decades working in construction, logging, and mills.

Today, he's retired and enjoys deer hunting and says he is proud to be a Soldier for life.

Related Links:

Army News Service

Soldiers magazine features

Army.mil: American Indians in the U.S. Army

Army.mil: The Army Values