Cảnh sát VNCH đã khám xét dân như thế nào trong thời chiến tranh khốc liệt nhứt ? 

Dịch từ báo NAT GEO số tháng 6/1965 , trang 854-55 .

. . . 

"

CẢNH SÁT SÀI GÒN CƯỜI - VÀ KHÁM XÉT

Phó giám đốc Cảnh Sát Sài Gòn , Thiếu tá Nguyễn văn Luận , có 4 phone trên bàn , một gậy chỉ huy bằng sừng trâu , và một bản sao của quyển The Police and Resource Control in Counter-Insurgency (Cảnh Sát và Kiểm Soát Tài Nguyên để Chống Nỗi Dậy) soạn thảo bởi USOM (cơ quan của Mỹ nhằm tài trợ các chương trình tại VN trong giai đoạn đầu) .

"Chúng tôi sắp đi kiểm tra . Hảy đi theo" , thiếu tá Luận nói . 

"Chúng tôi bắt đầu với trạm kiểm soát (checkpoint) Tân Thuận ở quận 4 , một túp lều thoáng mát (airy hut) nằm sau hàng rào kẻm gai , xem hình 3 . Bên trong là súng tiểu liên , 1 phone để bàn , một bình trà , và một máy bộ đàm (walkie-talkie) , trong trường hợp đường dây phone gián đoạn . Các bích chương , in bởi cơ quan USOM , chụp các CS đang mĩm cười (smile) trong khi khám xét người dân cũng đang mĩm cười .

Xe hơi , xe đạp , xe xích-lô , xe ngựa (horsecart) , và xe gắn máy (motor scooter) lần lượt ngừng . Các CS chào , cười , và khám xét . Phụ nữ được khám (frisk) bởi một nữ CS mặc quần xanh (blue slacks) .

"Đôi khi chúng tôi tìm thấy thuốc phiện trong tóc 1 phụ nữ , hay tài liệu VC quấn vào chân một đàn ông , hay lựu đạn," Thiếu tá Luận nói . "Chúng tôi phần lớn nhìn vào mắt họ . Tâm trạng lo lắng thường hiện ra trên mắt" .

Mới đây 1 VC chạy và nhảy xuống sông , nhưng 1 CS đã bắn chết y khi y vừa đụng mặt nước. "Người của chúng tôi bắn rất giỏi," Thiếu tá Luận nói. "Được huấn luyện bởi USOM" . 

Trời bắt đầu tối khi chúng tôi ra bờ sông , lên một tàu giang-cảnh , đi qua các tàu hàng để đến giửa sông Sài Gòn . Gió mát , và ánh sáng của SG lấp lánh từ nhà hàng nổi , từ hội ca-nô (gia đình tôi là hội viên , ở cột cờ Thủ Ngữ .-- Tài) , từ KS Majestic . 

Chúng tôi đi ngang 1 tam bản chở 1 gia đình đông người , một con chó , và bửa ăn tối trên bếp than . Chúng tôi tắt đèn . Chúng tôi gặp 1 tam bản khác cũng tắt đèn . Chúng tôi bật đèn pha trên tàu hướng về chiếc này .

"Người trên tam bản nói gió thổi tắt đèn,"Thiếu tá Luận thông dịch. "Có thể."

Tàu chúng tôi đi theo kinh Tàu Hủ đi tới trạm kiểm soát Phú Lâm , ở phía tây của thủ đô thì sắp tới 12 g đêm .

Một xe tải tới , chở đầy heo . Các CS với đèn pin nhìn vào thùng đồ nghề và bên dưới xe tải. ' Chúng tôi lo âu về số lượng chất nổ plastique * lén lút chuyển vào TP ," thiếu tá Luận nói .

Một xe đò chợt tới , đầy dân quê . CS khám đàn ông , nhưng đàn bà ko bị khám. "Không có nữ CS ở đây," thiếu tá nói ,

VC có biết điều đó ko ? "Có thể. Nhưng chúng tôi ko có đủ CS nữ."

Không đủ tiền ?

"Tuyển mộ ko đủ. Chúng tôi sẽ có thêm người . Tuy nhiên chúng tôi có tin mật báo (Anyway , the big hauls come through tips) . Một số tài xế (xe tải hay xe đò) là ng của chúng tôi . Chúng tôi sẽ để yên cho xe này chạy qua trạm kiểm soát và đi theo để bắt trọn gói ."

Thiếu tá Luận chia tay tôi lúc nữa đêm . "Suốt ngày chúng tôi ko ghi một vụ nổ , và khi tôi về nhà , mặc đồ ngủ , phone lại reo . Điều này xảy ra gần như mỗi đêm ."

* Đây là chất nổ rất mạnh , đã phá nhiều nơi tại SG .

Hình 2-3 : Đèn chiếu từ tàu tuần của Lực lượng Giang Thuyền của Hải Quân VNCH chiếu vào một tam bản gần xã An Khánh , một xã nằm bên kia sông Sài Gòn . Sự khám xét thận trọng (wary watch) đã bắt đầu khi những du kích VC , ăn mặc như Biệt Động Quân VNCH , đã tấn công táo bạo vào 1 khu ngoại ô nằm trong tầm mắt của BTL hải quân .