CHIẾN THẮNG CUỐI CÙNG CỦA QLVNCH TẠI BẾN TRANH 

Nguồn: Paris Match số 1352 ngày 26 Avril 1975.

Bài viết sau được được dịch từ tuần báo Pháp Paris-Match (PM) trên đây, đã đăng trên một blog của tôi từ lâu, nay tôi đăng lại trên FB. 

Có thể nói, tôi là người VN, gần như DUY NHỨT, đã giúp phổ biến bài báo này tại hải ngoại. Số là khoảng cuối tháng 4/1975, quân CSBV đã định cắt QL-4 tại khu vực quận Bến Tranh, nhưng bị trung đoàn 12 của SĐ 7 BB đẩy lui. Báo PM đã có bài phỏng vấn ĐT ĐẶNG PHƯƠNG THÀNH, trung đoàn trưởng. Đây là CHIẾN THẮNG CUỐI CÙNG của QLVNCH, trước khi sụp đổ vào ngày 30.4.75.

Sau khi vào tù (khoảng tháng 6/75) thì tất cả báo nước ngoài trong nhà tôi đều bị đem cân ký hay đốt. Ba tôi cương quyết giữ lại toàn bộ tạp chí Địa lý Quốc gia (National Geographic), do tôi sưu tầm, có từ cuối thập niên 1940 đến tháng 4/75, ko thiếu một số nào và bao gồm bản đồ vì ông rất thích đọc -- dù ông từng dọn nhà một lần từ nhà cũ ở đường Đỗ Thành Nhơn Q.4 và dù cho CA khu vực hay để ý đến bộ sách này vì ông để trong tủ kiếng trong phòng khách. Có lẽ ông giữ được các tạp chí này nhờ 2 lẽ: 1/ Lúc đó ba tôi làm PGĐ kỹ thuật của một xí nghiệp xây lắp của Sở Xây Dựng tại Sài Gòn. 2/ Ba tôi kiếm được trang bìa của một tờ NEWSWEEK, chụp ông HCM râu tóc bạc phơ, lộng kiếng và treo nơi trang trọng nhứt trong nhà, ai mới vào cũng thấy -- coi như BÙA HỘ MỆNH!

Khi sang Mỹ năm 1994, tôi vào thư viện lớn nhứt ở SJ, tìm kiếm các số báo của PM trước 30.4 nhưng ko thấy bài báo này. Nếu đặt mua trên mạng khoảng 40 đô/số, nên tôi đã nhờ người em ở Quebec, tỉnh nói tiếng Pháp của Canada. Y vào thư viện tìm kiếm, photocopy và gửi cho tôi. Nhưng vì hình ảnh quá tối nên cuối cùng tôi phải tìm mua trên mạng số báo này và 5 số khác, xem hình ở cuối bài viết, đều có các phóng sự về những ngày cuối cùng của VNCH.

* Trong một lần về nhà vào cuối tháng tư 1975, tôi đã đọc số báo này. Đến tháng 6/75 vào tù và năm 1981 ra tù. 

Cách đây mấy ngày tôi đã đăng lại hai trang trên báo  Paris Match phỏng vấn Đại tá Thành (scan từ bản photocopy nên chất lượng kém).

Như đã nói, tôi đã quên tiếng Pháp khá nhiều nhưng vì quá nóng lòng muốn dịch ra tiếng Việt nên tôi đã tìm được " Reverso", một website dịch miễn phí từ Anh qua Pháp và ngược lại; và nhiều ngôn ngữ khác. Tôi nhận xét công cụ này dịch khá hơn cả Google Translate vì không có nhiều ngô nghê rất buồn cười mà Google hay gặp. Vì dựa vào bản photocopy nên tôi phải bỏ ra một buổi chiều (trong khi nước mũi chảy ròng ròng vì cảm lạnh) nhập từng câu vào công cụ này để nó dịch ra tiếng Anh; sau đó tôi dịch ra tiếng Việt và nhập vào Microsoft Word. Thành ra nếu có sai sót, mong các bạn thông cảm. 

 Tôi xin cầu nguyện cho người anh hùng Đặng Phương Thành sớm được siêu thoát, người đã tạo nên chiến thắng lớn nhứt và cuối cùng của QLVNCH; nhưng đã lìa đời rất thảm thương vì bị tra tấn đến chết sau khi trốn trại thất bại tại một trại tù của csvn sau 1975. (Xin xem bài của cựu Trung tá Trần văn Lưu cũng đăng trên blog này) - người dịch.

Sau đây là phần chuyển ngữ của đoạn phỏng vấn này.

= = = = 

 

. . . 

"Mỹ Quới, 150 dân làng đã được tập trung tại sân làng khi chúng tôi tới. Những người này ko đi ra đồng sáng nay. Trong tầm nhìn của mắt, vùng châu thổ rạn nứt này, ngoại trừ lững lơ những đám sương mù, còn lại là trong vắt (a perte de vue, le delta craquele, sur lequel flottent de echarpes de brume, est vide). Xa xa, xuất hiện những cụm khói (au loin, des fumees d'explosion), đó là những khẩu 105 của pháo binh chánh phủ đang giã/nện (pilonner) những tàn quân của 1 trung đoàn quân Bắc Việt xâm nhập, đã bị tiêu diệt hôm trước (s'est fait anéantir la veille).

      Đó là hòa bình và đó là chiến tranh. Vùng châu thổ này luôn luôn có hai bộ mặt. Trong khúc quanh của con kinh (la boucle de l'arroyo) chảy vòng qua làng, nổi lên những xác chết sình chướng và đen kịt (gonfles et noirs). Cách đây hai ngày, Mỹ Quới đã là bộ chỉ huy của quân Bắc việt. Trên ngưỡng cửa của một ngôi nhà, một người đàn ông với nét mặt đầy sợ hãi (aux yeux remplis de frayeur), đang ngồi, được canh gác bởi ba nghĩa quân (trois villageois en armes). "Người này trước đây là chính ủy của trung đoàn" (c'était le commissaire politique du regiment), Đại tá Thành giải thích cho tôi.

Mập nhưng lùn (trapu), gương mặt tròn nhưng với nét cứng cỏi (les traits fermes), Đại tá Thành đã hành quân (ratisser/rake) vùng châu thổ này từ nhiều tháng. Ông nhìn chăm chú cánh đồng chỉ còn bùn khô, ngăn cách bởi những con đê nhỏ, và thì thầm: "còn nữa". (Il scrute la plaine, quadrillee par les diguettes, et murmure: "il y en a encore"). Ông nói như một SQ Pháp của thập niên 1950. Tôi nói như vậy với ông, ông trả lời: "Vùng châu thổ là vậy" (C'est la delta).

       Nhưng bên dưới những bụi chuối  (bananeraie), tạo bóng mát cho cho làng, những cô gái trẻ mặc áo lụa trắng đang phì cười (pouffler de rire), những đứa nhỏ ở truồng vừa  đuổi nhau vừa la trước mỗi nhà - những ngôi nhà bằng đất với lớp vữa màu xanh (maisons en dur, enduites de crepi bleu). Có nhiều lu lớn đựng nước ngọt mà những thanh niên có thể dùng những cái lon bằng thiếc để múc uống hay rảy nước cho mát (des gobelets de fer blanc pour boire et s'asperger). Nguời ta vừa lấy những xác dưới kinh, sẽ chôn cất và mọi việc sẽ cũng như trước. Cho tới  đêm kế (jusqu'à la nuit prochaine).

       Bởi vì đó là đêm mà các đặc công Bắc Việt xâm nhập vào các làng để đe dọa các trưởng làng, trừng phạt những nông dân ko tuân lịnh Việt-cộng (châtier les paysans qui ne se plient pas aux consignes du Viet-cong). Giống như thời người Pháp còn hiện diện. Vùng châu thổ này, với một triệu người đang nuôi 20 triệu người, có thể nuôi toàn nước VN. Đây là vùng đất màu mỡ/phì nhiêu (fertile) nhất Đông-Nam-Á. Ko có vùng châu thổ, Sài gòn sẽ là một thành phố chết. Do đó mà tại sao Đại tá Thành theo dõi, trong khu vực bao la này, nơi mà người ngoại quốc phải dựa vào địa bàn để di chuyển, những trung đoàn Bắc VN phân tán thành từng toán nhỏ, dấu mình trong những ao (trous d'eau), đào những đường hầm dưới các đê và đôi khi sống dưới đó trong nhiều tháng.

      Người nông dân vùng châu thổ KHÔNG thích Việt cộng. Và đối với họ, một người miền Bắc là một người Esquimau. Mỗi ấp ­có nghĩa quân trang bị vũ khí nhẹ. Ở phía bắc của vùng châu thổ, những người Hòa Hảo, một giáo phái có màu sắc chính trị tổ chức thành một đạo quân thật sự, đã thành công khi làm khiếp đảm những phần tử liều lĩnh nhứt của đội quân quyết tử của Hà nội. Nhưng nhưng người nông dân này cũng ghét những công chức của Sài Gòn tham nhũng (ranconner) và ko biết lội ruộng (ne savent pas marcher dans les rizières). Họ có một danh từ để chỉ những người này: đó là những người mang túi/bị gạo (ce sont ceux qui emportent les sacs de riz). Chúng ta đang ở Á châu và người nông dân đang chờ để biết ai sẽ là kẻ mạnh nhứt. Chính kẻ mạnh nhứt sẽ làm chủ vùng châu thổ này. Vào lúc này, vị đại tá khỏe mạnh này đang giữ quận Bến Tranh trong tay cho chánh phủ Sài Gòn. Ko nắm vững tình hình, người nông dân ko biết tới sự thảm bại mới đây (ý nói sụp đổ của các tỉnh miền trung - người dịch) và, hơn nữa, họ còn cười vì nghĩ rằng nó quá xa nơi họ đang sống.

       Nhưng nếu Bắc quân, tại Xuân Lộc đang cầm chân những lực lượng giỏi nhứt của Sài gòn, đột nhiên tấn công vùng châu thổ?

      Chúng tôi tiếp tục, trợt lên trợt xuống (trebucher) trên những bờ ruộng, tới Ấp Bắc. Vẫn còn những thiếu nữ với hoa cài trên tóc. Vẫn còn những đứa trẻ nô đùa vài mét cách các xác sình chướng và nám đen. Vẫn còn xuất hiện những nghĩa quân bảo vệ làng của họ. Nhưng họ sẽ chống được ai?

      Chúng tôi vào nhà của xã trưởng. Có tám đứa nhỏ trên bộ bộ ván gõ lớn. Một bà lão đang đang cắm hoa trước bàn thờ ông bà. Vị xã trưởng chào đại tá. "làng này thì bảo đảm " Đại tá nói. Nhưng ông ta nhìn ra xa, hướng về các bụi chuối mà sức nóng của buổi trưa làm chúng lung linh dưới ánh mặt trời, như địch quân đang ẩn núp ở đó.

      Tại Sài Gòn, trong một con đường rộng, kế khách sạn Continental, có một người đàn bà nhỏ thó đang sống, mảnh khảnh nhưng hoạt bát (menue et vive), vừa làm trung gian (interposer) giữa hai kẻ thù ko đội trời chung, Tổng thống Thiệu và Việt cộng. Đó là bà Ngô bá Thành. Bà mời các phóng viên quốc tế đến vườn nhà bà. Đối với người nước ngoài, bà tượng trưng cho lực lượng thứ ba. Ở Washington, Paris, London, và có thể ở Moscow người ta lắng nghe bà. Người ta coi bà như  một lực lượng để thay thế. Người ta cũng đang theo dõi một viên tướng mà giá trị lớn nhứt của ông là vẫn còn im lặng. Đó là Minh lớn. Người ta đồn đãi rằng ông sắp tái xuất giang hồ. Nhưng dân Sài gòn, mỗi đêm hướng lỗ tai về Xuân lộc, chỉ có thể nghe tiếng đại bác của Bắc quân. / ."

Ký giả Francois Caviglioli

Edit ngày Dec 12 2022.