Hãy tưởng tượng một thung lũng xanh, hơi dài hơn rộng. Xuyên qua giữa là sông Sông Re, chảy nông qua những tảng đá và ghềnh vào mùa khô nhưng dữ dội và thường không thể vượt qua vào mùa mưa. Sàn thung lũng có địa hình như một sân golf, trải dài đến những ruộng bậc thang ở dưới chân các ngọn núi bao quanh thung lũng. Ở một đầu thung lũng, xa xa, một thác nước đổ xuống từ đỉnh một dãy núi, rơi gần nửa đường xuống đáy trước khi hoà mình vào các tán cây. Hàng chục con trâu nước đang gặm cỏ gần các suối và ao. Sương mù và mây lăn lộn, trượt lên trượt xuống các ngọn núi suốt cả ngày... chưa bao giờ đứng yên quá một giờ. Đột nhiên, nửa thung lũng biến mất trong làn sương trắng; 60 phút sau, chỉ còn những đốm mây nhỏ trôi lững lờ nửa sườn đồi. Ở đằng kia, một đám sương mù dài và mỏng chảy xuống một thung lũng hẹp dài, cuối cùng quấn quanh một trong các thôn nhỏ rồi cuộn lại thành một khối và trôi đi. Một thế giới mơ mộng. Những ngôi làng dân Thượng Hre sạch sẽ và nhỏ bé trên những một ngọn đồi, trông giống như câu chuyện cổ tích của trẻ con về những ngôi nhà trong thung lũng cổ tích. Đây là Gia Vực, cách Đà Nẵng khoảng 80 dặm về phía tây nam và gần nửa đường đến Lào. Trại Lực lượng Đặc biệt là một trại cũ; các bãi mìn ở phía trước vẫn còn một số mìn Pháp, và một số thành viên bộ tộc Hre nói được một ít tiếng Pháp. Người Hre là một trong những phân nhóm lớn của dân Thượng với khoảng 150.000 người. Phần lớn không có nếp gấp của mắt người thượng, và hầu hết có mũi thẳng nhưng ngắn, không giống như mũi bẹt của phần lớn người Việt. Hầu hết người lớn (đặc biệt là những người già) đều đã mài hoặc gãy răng cửa trước, đây là một phong tục của bộ tộc. Một số gene Pháp vẫn hiện rõ ở một số người có làn da trắng và một số có tóc đỏ. Chạy qua giữa khuôn viên của chúng tôi là những mảnh còn sót lại của một con đường cũ của Pháp từng nối Kontum và Quảng Ngãi. Một ngày khi đi tuần tra, tôi thật sự ngạc nhiên khi thấy một tấm biển của con đường cũ, gỉ sét và đầy lỗ đạn, có ghi 'Kontum 25 km.' Ảnh của lính lực lượng DSCĐ từ Gia Vuc, do vẻ ngoài thư thái của họ, chắc hẳn họ đang gần trại (lưu ý tấm biển đường Pháp cũ). Cảm ơn Loyd Little, toán A-113 năm 1965 về các ảnh này. Lúa là cây trồng chính mặc dù trà, dừa, quế, mật ong, gai dầu và cau đều được trồng. Các loại cây mọc hoang gồm có chuối, mía, xoài và một loại cây giống bưởi. Một làng điển hình có khoảng 50-60 người sống trong 12-18 túp lều trên các ngọn đồi. Thức uống ưa thích là rượu đế khá mạnh. Tổng cộng có khoảng 1.000 người Hre sống trong một thung lũng dài này. Chỉ có một trường học trong thung lũng, được xây dựng bởi một nhóm Lực lượng Đặc Biệt Mỹ trước đó. Một giáo viên được tuyển từ Sài Gòn và được Lực lượng đặc biệt Mỹ trả lương. Người Hre đã chiến đấu từ đầu những năm 1950, một số với Pháp, một số với Việt Minh/Việt Cộng. Hầu gái của chúng tôi là một Việt Cộng bị bắt và (chúng tôi nghĩ là) được tuyển về phe chúng tôi. Cảm ơn Loyd về những ảnh này.
No comments:
Post a Comment